فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از مقاله  :

چكيده

الزمات ایمنی در تجهیزات مختلف این نیاز را به وجود می آورد که از قوانین یکسانی استفاده گردد.این قوانین در قالب استاندارد به وجود می آید.در این مقاله ضمن بررسی استاندارد های موجود در ضمینه مخازن گاز طبیعی فشرده(CNG)،به معرفی آنها می پردازد.استاندارد ISO،استاندارد ایالات متحده آمریکا و همچنین استاندارد ملی ایران در این مورد بررسی می گردد.این تشریح شامل معرفی جداول استاندارد و پارامترهای مهم در تعیین استاندارد مربوطه می باشد.

واژه‌هاي كليدي:مخازنCNG-استاندارد ISO-استاندارد CEN

1- مقدمه:

گاز طبيعي فشرده كه به عنوان سوخت در خودروها به كار مي رود تا فشار 200    bar فشرده مي شود. وجود فشار بالا در سيستم سوخت رساني اين خودروها و تجهيزات مرتبط با آ نها نظير تجهيزات سوختگيري و كمپرسورها، اين نياز را ايجاد مي كند كه الزامات ايمني بالايي در اين تجهيزات رعايت شود. در ايران به موازات توسعه اين صنعت توجه به تدوين استانداردها و مقررات و نيز كيفيت و ايمني آغاز شده و تعداد قابل توجهي استاندارد مرتبط با به CNG وضعيت استاندارد ملي در آمده است. سازمانهاي بين المللي كه در اين زمينه فعاليت دارند CEN و ISOمي باشند كه هر كدام از كميته هاي فني مسئوليت  تدوين يك مجموعه استاندارد مرتبط با يك موضوع را به عهده دارند.

در سازمان بين المللي استاندارد ISO گروه TC8SC3 WG17،روي استانداردهاي مخازن كار مي كنند. در كميته اروپايي استاندارد CEN گروهTC 326  ،روي مخازن ذخيره خودروهاي NGV و گروه TC 282 روي گروه سيستمهاي كوچك ذخيره مخازن CNGكار مي كنند]1[.برخي از استانداردهاي معروف در اين زمينه عبارتند از:

1- . ISO 10001-1 سيستم سوخت خودرو با گاز طبيعي فشرده – الزامات ايمني

2- .ISO 10001-2 سيستم سوخت خودرو با گاز طبيعي فشرده – رو شهاي آزمون.

3- . ISO 11439 مخازن گاز – مخازن گاز طبيعي فشرده و پرفشار براي ذخيره روي خودرو.]2[

برخي از استانداردهاي رايج بین المللي در جدول 1 خلاصه شده اند. همزمان با توسعه و گسترش استفاده از سوخت  CNGدر خودروها، كشورهاي مختلف مجموعه اي از استانداردها را در اين زمينه پذيرفته اند. در هر حال نياز به يك استاندارد بين المللي در اين زمينه حس مي شد.در اين زمينه استاندارد ISO موارد خاصي را براي سوخت CNG طي چندين سال تهيه كرده است. اين استاندارد به طراحي و ساخت مخازن ذخيرة گاز براي خودروهاي مختلف كمك مي كند. اين استاندارد هم اكنون در حال توسعه و گسترش براي تبديل به يك استاندارد كامل است. فعاليتهاي لازم جهت نيل به استاندارد توسعه يافته در اين زمينه توسط  ANGVدر حال انجام است كه هدف آن تدوين استانداردي خاص براي مخازن CNG است. در اين زمينه يك گروه متخصص از طرف كميتة بين المللي  ISOجهت فعاليت و بررسي هاي لازم تعيين شده است. ]3[

جدول1- برخي از استانداردهاي رايج بين المللي

2- استاندارد ISO

هدف نهايي گروه17 TC8SC3 WG ارائة گواهي با عنوان مخازن تحت فشار بالا روي ، خودرو، براي ذخيره گاز طبيعي به عنوان يك سوخت، مي باشد. نيازمنديهاي استاندارد براساس عملكرد چندين ساله اين كميته در سراسر جهان است (به خصوص در ايتاليا، نيوزيلند، كانادا و ايالات متحده).استانداردها براساس فشار پاية bar 200 و دماي استاندارد 15oC تدوين شده اند. اين استانداردها اجازة استفاده از ساير فشارها را مشروط بر طراحي و ساخت تجهيزات، براساس آن فشار مي دهند. موارد و خواسته هاي منحصر به فرد استاندارد بيشتر در زمينة ماده، جنس، روشهاي شكل دهي و ساخت سيستمهاي گازسوز مي باشد. استاندارد، نيازهاي خاص صنايع اتومبيل سازي را درنظر گرفته و همچنين نيازمنديهاي ذخيرة يك گاز غيرهمگن در محل ثابتي در خودرو را با امكان شارژ مجدد به دفعات زياد و محدوديتهاي مخازن گازطبيعي درنظر مي گيرد. در استانداردهاي پيشين اكثر مواردي كه در مورد مخازن ذخيره گاز معين شده بودند مربوط به ذخيره گاز، تحت فشار بالا در استفاده هاي صنعتي مختلف بود. ولي تعدادي از كارافتادگي در اين مخازن مشاهده شد كه نشان داد، طراحي و ساخت اين مخازن براي خودروهاي گازسوز چندان مناسب نيست. ]1[

استاندارد جديد به دنبال رو شهايي جهت ساخت مخازني مقاوم و سبك براي استفاده در خودروهاي گا زسوز مي باشد كه قيمت اين مخازن كم بوده و داراي ايمني كافي جهت عمر طولاني تحت فشار بالا، باشد. بدين ترتيب مواردي در اين استانداردها مشخص شد كه جزئيات سرويس دهي، طراحي و نحوة استفاده از مخازن فشاربالاي گاز را در خودروهاي گازسوز مشخص نمودند. همچنين استانداردها به دنبال تأمين اطمينان ساخت  مخازن فشار بالا به طوري بودند  كه عمر اين مخازن از مقدار زمان  كاركرد اين مخازن در خودرو، بيشتر باشد تا در طول عمر مفيد خود دچار خستگي، از كارافتادگي و شكست نگردند. اين مسأله به نشت پيش از شكست  (LBB) موسوم است و درحال حاضر يكي از مهمترين قسمتهاي طراحي مخزن گاز طبيعي است.